“Habitar o baleiro” é unha peza documental que relata o fenómeno do despobamento do rural occidental con Galicia como exemplo. O contraste entre unhas costumes que están a desaparecer e os novos modelos de vida e traballo que fan por asentarse. Malia que descoñecemos que vai ser do campo e das aldeas, é posible que esteamos diante da derradeira oportunidade para documentar a sociedade rural. Mais pode que este filme sexa, ao mesmo tempo, un fito na divulgación da realidade dun mundo fóra da cidade que aínda ten unha oportunidade.
Características básicas
Vivimos un momento decisivo: o mundo rural occidental enfróntase a un proceso de transformación acelerada, cando non de desaparición silenciosa. O noso documental, propón unha inmersión crítica e cientifica na vida de aldeas que resisten fronte ao abandono, o despoboamento, a desconexión dixital e a perda de servizos básicos.
Este proxecto audiovisual busca moito máis que retratar o ocaso dunha forma de vida: quere visibilizar alternativas, testemuños de resistencia, novos modelos e comunidades; ademais do valor intanxible das culturas rurais.
O noso principal obxectivo é recoller e preservar a memoria oral de comunidades rurais en risco de desaparecer,
mostrar a complexidade e diversidade do rural actual e acompañalo de testemuños expertos que explican de onde veñen as comunidades campesiñas e en que situación atópanse.
Isto debería impulsar un debate social sobre o modelo de desenvolvemento territorial e servir de ferramenta educativa e de sensibilización en centros educativos, asociacións e foros cidadáns grazas á visibilización do documental en festivais, centros culturais e plataformas abertas para o seu libre acceso.
Motivación e a quen vai dirixido o proxecto
Este proxecto nace dunha preocupación profunda pero tamén dun vínculo aínda vivo entre os fillos e fillas da cidade para cos seus pais ou avós chegados do campo. O que unha vez foron pobos vivos, hoxe apenas teñen eco. Esta desaparición non só é demográfica: tamén é cultural, económica, ambiental e emocional. Pois á fin e ao cabo, estas comunidades están compostas por cidadáns que gozan, pero tamén paredecen as consecuencias da sociedade moderna no mundo rural.
O documental e este propio proxecto de financiamento están dirixidos a un público xeral, especialmente a persoas que viven na cidade e que, ou ben son sensibles cos problemas que viven as xentes do campo, ou ben porque son parte desa "masa crítica" que pode tomar conciencia e actuar para cambiar o desenlace do campo.
Experiencia previa e equipo
"Habitar o baleiro" comezou sendo, en primeiro lugar, un proxecto fotográfico e xornalístico de Brais Lorenzo e Cláudia Morán. Fotógrafo e xornalista (respectivamente) que levan anos documentando en todo o territorio galego o problema do despoboamento.
No ano 2024 sumámonos ao mesmo a produtora Metropolis.coop, que xa temos participado en diversos documentais e autoproducimos "Ciudad de la Selva; Fuxidos e Guerrilleiros nos montes de Casaio", longametraxe que tamén financiamos a través de Goteo.
Metropolis somos unha cooperativa e, dentro da mesma, estamos Juan Carlos García (grafista e deseñador do proxecto), Thomas Harris (director de fotografía e operador de cámara) e Miguel Riaño Roa (director do proxecto).
Para o documental, ademais, contamos coa música e compositora Isabel Fernández Reviriego, Kiko Sobrino, David González como operador de cámara, Marcos Conde na etalonaxe e Brais Barreiro na post-produción de son.